W dzisiejszym woj. łódzkim do obecnych czasów zachowało się kilka najstarszych kościołów budowanych w XI-XIII w., Datowanie niektórych z tych budowli rozpoznano  niedawno. W katalogu zabytków sakralnych woj. łódzkiego są tak rozpoznawalne, jak kolegiata w Tumie czy kościół św. Idziego w Inowłodzu. 

Teren obecnego województwa łódzkiego wiąże się z dawną ziemią łęczycką, wieluńską, sieradzką oraz południową częścią księstwa łowickiego i zachodnią stroną ziemi sandomierskiej. Wśród najciekawszych zabytków tych ziem należy wspomnieć o przynajmniej kilku.

Jakie obiekty warto zobaczyć? 

• Ruda Kościół parafialny pw. św. Wojciecha.  Obiekt z zachowanymi fragmentami kościoła romańskiego,który powstał w związku z utworzoną w Rudzie kasztelanią. Najstarsza część kościoła stanowiła pierwotną świątynię, istniejącą już w 1136 r.,a wybudowaną ok. 1100 r. Wskazuje na to bulla Innocentego II, w której Ruda wymieniona jest  jako jedna z kasztelanii wielkopolskich.
• Kościół parafialny pw. św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic. To jeden z najstarszych murowanych kościołów w Polsce. W obiekcie zachowana jest pierwotne nawa i prezbiterium. Świątynię wzniesiono w latach 1235-1247,  jako prywatny kościół Mściwoja Poboga.
• Kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła wraz z dzwonnicą. Obie budowle pochodzą z XIII wieku i są to przykłady wczesnego, murowanego budownictwa sakralnego. Dzwonnica stanowi rzadki przypadek  wzniesienia w XIII w. jako obiektu wolnostojącego. Krzyworzeka, w której znajduje się kościół jest jedną z najstarszych osad na ziemi wieluńskiej.
• Kościół ewangelicko-augsburski pw. dwunastu Apostołów w Ozorkowie. W  XIX stuleciu był to największy kościół ewangelicki w całej, środkowej Polsce. Koszty jego budowy znacznie przekroczyły możliwości parafii i gdyby nie ofiarność Wilhelma Wernera, najbogatszego z parafian świątynia nie zostałby ukończona w tak rozbudowanej formie. Tutaj więcej o zabytkach sakralnych, które warto zobaczyć w Ozorkowie.